Konstytucja 3 maja została uchwalona 3 maja 1791 roku przez Sejm Czteroletni (1788–1792) w Warszawie. Była to pierwsza nowoczesna konstytucja w Europie i druga na świecie po amerykańskiej (1787). Jej głównymi autorami byli król Stanisław August Poniatowski, marszałek Sejmu Stanisław Małachowski, a także działacze polityczni i reformatorzy tacy jak Ignacy Potocki i Hugo Kołłątaj.
Konstytucja miała na celu ratowanie Rzeczypospolitej Obojga Narodów przed upadkiem. Wprowadzała trójpodział władzy (ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą), znosiła liberum veto oraz wolną elekcję, ustanawiając monarchię dziedziczną. Przyznawała mieszczanom ograniczone prawa polityczne i zapewniała opiekę prawną chłopom. Dokument wzmacniał władzę centralną, ograniczał przywileje magnaterii i dawał szansę na modernizację państwa.
Choć konstytucja obowiązywała tylko 14 miesięcy, zanim została obalona w wyniku interwencji zbrojnej Rosji i konfederacji targowickiej (1792), pozostała symbolem dążeń Polaków do niepodległości, reform i nowoczesnego państwa.